จากผลการสำรวจเรื่อง “หนี้นอกระบบในประเทศไทยเป็นอย่างไร” พบว่า ประชาชนส่วนใหญ่ที่ก่อหนี้นอกระบบมีเหตุผลสำคัญดังต่อไปนี้
แม้ว่าสถาบันการเงินและธนาคารจะมีบริการสินเชื่อหลากหลายประเภท แต่คนจำนวนไม่น้อยกลับไม่สามารถเข้าถึงแหล่งเงินกู้ในระบบได้ ด้วยปัจจัยสำคัญหลายประการ ได้แก่
จากข้อจำกัดเหล่านี้ คนกลุ่มดังกล่าวจึงหันไปพึ่งแหล่งเงินกู้นอกระบบที่เข้าถึงได้ง่าย แม้ต้องแลกกับดอกเบี้ยที่สูงลิ่ว และเงื่อนไขที่ไม่เป็นธรรม
ประเภทของเจ้าหนี้นอกระบบ ในปัจจุบันสามารถแบ่งออกได้เป็น 2 ประเภทหลัก ได้แก่
ซึ่งการเข้าใจที่มาของปัญหานี้จึงเป็นก้าวแรกสำคัญในการหาแนวทางแก้ไขอย่างยั่งยืน ทั้งในด้านการขยายโอกาสการเข้าถึงแหล่งเงินทุนในระบบ และการให้ความรู้ทางการเงินกับประชาชน
วิธีการปล่อยกู้และพฤติกรรมของเจ้าหนี้นอกระบบที่ควรระวัง เจ้าหนี้นอกระบบมักใช้วิธีการหลอกล่อและเอาเปรียบผู้กู้ในหลากหลายรูปแบบ ได้แก่
เจ้าหนี้นอกระบบมักใช้เทคนิคโฆษณาชวนเชื่อ เพื่อหลอกล่อให้ผู้ที่กำลังเดือดร้อนเรื่องเงินหลงเชื่อว่านี่คือ “ทางรอดสุดท้าย” ตัวอย่างโฆษณาที่พบได้บ่อย เช่น
ข้อความเหล่านี้ดูเหมือนเป็นโอกาสดี แต่เบื้องหลังกลับเต็มไปด้วยกับดักที่ทำให้ผู้กู้ตกเป็นเหยื่อโดยไม่รู้ตัว และเมื่อเหยื่อตกลงกู้เงิน เจ้าหนี้นอกระบบจะใช้วิธีเอารัดเอาเปรียบในทุกรูปแบบ เช่น การทำสัญญากู้ไม่ตรงกับเงินที่ได้รับจริง และการคิดดอกเบี้ยโหดเกินกว่าที่กฎหมายกำหนด ตัวอย่างเช่น
จากตัวอย่างโฆษณา “กู้ 10,000 บาท ผ่อนคืนวันละ 200 บาท นาน 6 เดือน*” ฟังดูเหมือนจะไม่แพง แต่หากลองคำนวณจริง ๆ จะพบว่า ดอกเบี้ยที่ต้องจ่ายนั้นสูงจนเกินรับไหว การโฆษณาแบบนี้ตั้งใจหลอกให้คนกู้เข้าใจผิด ว่าเป็นยอดผ่อนรายวันที่เบา สบาย และหมดหนี้เร็ว ทั้งที่แท้จริงแล้วต้องจ่ายดอกเบี้ยแพงมหาศาล
ในกรณีที่กู้เงินจำนวนสูง เจ้าหนี้นอกระบบมักบังคับให้นำทรัพย์สิน เช่น ที่ดิน บ้าน รถยนต์ หรือรถจักรยานยนต์มาค้ำประกัน แต่แทนที่จะรักษาทรัพย์สินไว้ให้ตามข้อตกลง เจ้าหนี้นอกระบบบางรายกลับนำทรัพย์เหล่านี้ไปขาย หรือจำนำต่ออย่างผิดกฎหมาย พอถึงเวลากลับมาไถ่คืน ทรัพย์สินอาจหายไปอย่างไร้ร่องรอย ทิ้งให้ผู้กู้ต้องสูญเสียสมบัติอันมีค่าไปตลอดกาล
ข้อควรระวัง: กับดักเจ้าหนี้นอกระบบออนไลน์ และกลลวงจากมิจฉาชีพ ในโลกออนไลน์ เจ้าหนี้นอกระบบมีทั้งกลุ่มที่ปล่อยกู้เงินจริง และกลุ่มมิจฉาชีพที่แฝงตัวมาในคราบนายทุนเงินกู้ วิธีการหลอกลวงที่พบบ่อย เช่น เมื่อต้องการกู้เงิน 100,000 บาท มิจฉาชีพจะอ้างว่าต้องโอนเงินเพื่อเป็น “ค่าใช้จ่ายเบื้องต้น” เช่น ค่าธรรมเนียม หรือ “เงินปากถุง” ก่อนถึงจะดำเนินการกู้ได้ และเมื่อเหยื่อหลงเชื่อโอนเงินไปแล้ว กลลวงยังไม่จบง่ายๆ มิจฉาชีพจะอ้างเหตุผลเพิ่มเติมเพื่อขอเงินซ้ำอีก เช่น
สุดท้าย เหยื่อจะเสียเงินไปหลายครั้งโดยไม่ได้รับเงินกู้แม้แต่บาทเดียว
เมื่อพูดถึงการกู้นอกระบบ สิ่งสำคัญที่ต้องรู้ คือ “ความเสี่ยงที่อาจตามมา” ผู้กู้จำนวนมากแม้จะเริ่มผ่อนชำระหนี้ได้ในช่วงแรก แต่ไม่นานมักเริ่มผ่อนไม่ไหว เพราะแม้จะจ่ายไปเท่าไร ยอดเงินต้นก็ไม่ลดลง เนื่องจากถูกคิดดอกเบี้ยที่สูงเกินจริง หรือบางครั้งเกิดภาวะขาดสภาพคล่อง จนไม่สามารถชำระหนี้ต่อได้
เมื่อผู้กู้ผิดนัดชำระ เจ้าหนี้นอกระบบมักใช้วิธีการทวงหนี้ที่รุนแรง และ ไม่อยู่ภายใต้กฎหมายคุ้มครองผู้บริโภค โดยมีพฤติกรรมที่พบได้บ่อยดังนี้:
ดังนั้น การกู้นอกระบบอาจดูเหมือนทางเลือกที่ง่ายในยามจำเป็น แต่เบื้องหลังเต็มไปด้วยความเสี่ยงที่ร้ายแรงต่อชีวิต ทรัพย์สิน และศักดิ์ศรีของผู้กู้ ดังนั้น ก่อนตัดสินใจกู้เงินจากที่ใด ควรศึกษาและเลือกใช้บริการจากสถาบันการเงินที่ถูกต้องตามกฎหมายเท่านั้น เพื่อปกป้องตัวเองและครอบครัวจากอันตรายที่คาดไม่ถึง
เมื่อไม่สามารถชำระหนี้นอกระบบได้ อย่าตกใจหรือเลือกที่จะหลบหนี เพราะการหลีกเลี่ยงไม่ใช่ทางออกที่ดี ทางเลือกแรกที่ควรทำ คือ การเจรจากับเจ้าหนี้ ซึ่งเป็นหลักการเดียวกับการเจรจากับเจ้าหนี้ในระบบ เช่น สถาบันการเงินหรือธนาคาร ผู้กู้สามารถขอเจรจาเพื่อ:
หากเจ้าหนี้เป็นบุคคลที่ผู้กู้รู้จัก เช่น เพื่อน คนในชุมชนเดียวกัน หรือญาติพี่น้อง มีแนวโน้มที่จะเจรจาได้ง่ายขึ้น เพราะยังพอมีความไว้เนื้อเชื่อใจอยู่บ้าง อย่างไรก็ตาม หากเป็นเจ้าหนี้นอกระบบประเภทที่ไม่รู้จักกันมาก่อน เช่น:
เจ้าหนี้กลุ่มนี้มักจะไม่ยินยอมให้มีการเจรจา และนิยมใช้วิธีการ ข่มขู่ คุกคาม หรือใช้ความรุนแรง เพื่อสร้างความกลัวให้กับลูกหนี้
จากที่กล่าวมาแล้ว คนที่กำลังเดือดร้อนเรื่องเงิน มักมองว่า เจ้าหนี้นอกระบบ คือทางเลือกที่ง่ายและเร็วที่สุด เหมือนเป็น “ทางรอด” สำหรับผู้ที่ไม่สามารถเข้าถึงแหล่งเงินกู้จากสถาบันการเงินได้ แต่ในความเป็นจริง เมื่อกู้มาแล้วและเริ่มผ่อนไม่ไหว “ทางรอด” นั้นจะกลับกลายเป็น “ทางตัน” ทันที ผู้กู้จะเผชิญกับการทวงหนี้ที่รุนแรง ไม่ว่าจะเป็น:
เหตุการณ์สะเทือนขวัญเหล่านี้เกิดขึ้นบ่อยครั้ง และสามารถพบเห็นได้จากรายงานข่าวในสื่อต่างๆ ดังนั้น ไม่ว่าคุณจะเดือดร้อนเรื่องเงินแค่ไหน สิ่งที่ต้องหลีกเลี่ยงเป็นอันดับแรก คือ “เงินกู้นอกระบบ” เพราะมันจะนำคุณเข้าสู่วงจรอุบาทว์ที่ยากจะหลุดพ้น หากจำเป็นต้องใช้เงินจริงๆ ควรมองหาแหล่งเงินกู้ในระบบ เช่น:
ซึ่งแม้จะมีขั้นตอนที่เข้มงวดกว่า แต่ก็มีมาตรการคุ้มครองตามกฎหมาย และไม่ต้องเสี่ยงกับอันตรายที่ไม่คาดคิด
ดังนั้น หนี้นอกระบบ คือการกู้เงินจากแหล่งที่ไม่ได้รับอนุญาตตามกฎหมาย ซึ่งมักคิดดอกเบี้ยในอัตราที่สูงเกินจริง ผู้กู้มักไม่มีสัญญาเป็นลายลักษณ์อักษร ทำให้เสี่ยงต่อการถูกเอาเปรียบหรือถูกข่มขู่จากเจ้าหนี้
ปัญหานี้มักเกิดในกลุ่มรายได้น้อยที่ไม่สามารถเข้าถึงสินเชื่อจากธนาคารหรือสถาบันการเงินได้ เพื่อความปลอดภัยควรเลือกแหล่งกู้เงินจากแหล่งที่ได้รับการรับรอง นอกจากนี้ ควรมีความรู้ด้านการเงินเบื้องต้นและวางแผนการใช้จ่าย
อย่างรอบคอบก่อนตัดสินใจกู้เงิน หากมีข้อสงสัย สามารถสอบถามเพิ่มเติมได้ที่ CCAP เบอร์โทร: 092-256-6801 หรือแอดไลน์มาได้เลย คลิก 👉🏻 https://lin.ee/NEBc1fz , LINE ID: @helloccap
